بررسی تأثیر شوری آب منفذی بر رفتار تحکیمی و تراکمی خاک‌های رس

تعیین مشخصات تراکمی و نشست تحکیمی خاک، یکی از گام­­های ­مهم در طراحی پی پروژه‌های عمرانی و به ویژه سازه‌های آبی است.  به­­ طور کلی خواص مهندسی خاک­‌های ریزدانه، به­ ویژه خاک‌های رسی، متأثر از ویژگی‌های مربوط به نوع کانی­های تشکیل­دهنده، ساختمان و کیفیت شیمیایی آب منفذی آن­ها است.  املاح موجود در آب منفذی خاک به لحاظ نقش­شان در ماهیت و مقدار نیروهای الکتروشیمیایی بین ذرات رسی، تأثیر قابل توجهی بر خواص مهندسی خاک نظیر چسبندگی، مقاومت، قابلیت نشست و تراکم­پذیری آن­ها دارند.  در این پژوهش، چگونگی تأثیر سه نوع نمک سدیمی شامل: کلرید سدیم، سولفات سدیم و کربنات سدیم بر برخی ویژگی­­های مکانیکی ­خاک­‌های رسی شامل مشخصات تراکمی (رطوبت بهینه و دانسیتۀ خشک ماکزیمم) و شاخص­های نشست تحکیمی (نمایۀ فشردگی و ضریب تحکیم) بررسی­ شد.  بدین منظور با در نظر گرفتن 3 نوع نمک و 5 مقدار مختلف برای هر نوع نمک، 15 تیمار آزمایشی در نظر گرفته شد که با 3 تکرار، به اضافة یک تیمار شاهد (صفر درصد نمک) در مجموع، 46 نمونه خاک برای اندازه­گیری مشخصات تراکمی و تحکیمی تهیه و آزمایش ­شد.  مقادیر حاصل از اندازه‌گیری نمایه فشردگی و ضریب تحکیم به­صورت یک آزمایش فاکتوریل 6×3 با فاکتور اصلی نوع نمک در سه سطح (کلرید سدیم، سولفات سدیم و کربنات سدیم) و فاکتور فرعی میزان نمک در پنج سطح (5/0، 1، 2، 5 و 10 درصد) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، توسط نرم­افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.  مقایسۀ میانگین‌ها در سطح آماری 1 درصد با آزمون دانکن انجام پذیرفت.  بر اساس نتایج حاصل از بررسی‌ها مشخص شد که میزان و نوع شوری خاک تأثیر چشمگیری بر مشخصات تراکمی خاک یعنی رطوبت بهینه و دانسیته خشک ماکزیمم ندارد.  ولی مقدار و نوع شوری حاصل از کاربرد نمک­‌های یاد شده تأثیر معنی‌داری بر نمایۀ فشردگی و ضریب تحکیم خاک دارند.  همچنین، دامنۀ تغییرات ضریب تحکیم در اثر افزایش میزان شوری نسبت به نمایه فشردگی بیشتر است.